PIDHATO
v Tegesipun Pidhato
Pidhato utawa ana sing
nyebut sesorah tegese micara ing sangarepe wong akeh utawa umum, ana uga kang
ngandharake yen pidato utawa sesorah yaiku medharake gagasan utawa panemu
kanathi migunakake basa lisan ing ngarepe wong utawa pamireng akeh.
Kegiyatan micara ing
samgarepe wong akeh bisa kabagi dadi loro, yaiku :
a. Wong kang
pidhato nalika rampung anggone menehi sesuluh marang pamiarsane,
lan ora menehi
kalodhangan kanggo takon utawa menehi tanggepan.
Tuladhane kayata ceramah,
wara-wara, lan khotbah.
Wong kang pidhato nalika
rampung banjur menehi wektu marang pamiarsa kanggo menehi tanggepan.
Tuladhane kayata diskusi
lan rapat.
Kagiyatan pidhato
diwiwiti kanthi nemtokake urutan-urutan kaya ing ngisor iki.
a. Naliti prakara kanthi
1) Nemtokake arahan
utawa tujuan pidhato kang bakal digayuh.
2) Naliti pamiarsa
kayata lanang kabeh utawa wedhok kabeh, umure rata-rata
Piro, lsp.
3) Naliti kahanan
kayata wayah esuk, awan utawa bengi, bisa uga lagi mangsa
Apa.
4) Milih lan
mbatesi topic.
b. Nata pidhato
kanthi
1) Nglumpukake
bahan.
2) Nata utawa
nggawe cengkorongan (rangkane pidhato).
3) Ngandarake
kanthi cetha.
c. Gladhen kanthi
migatekake
1) Intonasi utawa
lagu swara
2) Sikap
3) Gaya basa
4) Wirama
Anggone pidhato bisa
tumindak kanthi rancag lan apik, perlu dianakake kagiyatan
Pambuka, yaiku :
a. Nata pokok-pokok
pikiran
b. Ngripta
pokok-pokok pikiran dadi ukara pokok
c. Nggawe
cengkorongan (rangkane pidhato)
d. Ngandharake
pidhato kanthi migatekake cengkorongan kangwis ditata.
Tata cara (metode)
pidhato bisa katindakake kanthi :
a. Cara naskah
Pidhato kanthi cara iki
migunakake teks utawa naskah kang diwaca kanthi langsung. Cara iki nduweni
kekurangan, yaiku kaku amarga antarane pidhato lan pamiarsa ora bisa bebas
anggone padha nyawang sarta lagu ukara (intonasi).
b. Cara apalan
Cara iki akeh digunakake
dening wong kang nembe ajar pidhato yaiku kanthi cara nyawisake naskah (teks)
banjur diapalake.
c. Cara impromptu
Cara iki rada bedha karo
loro cara sadurunge yaiku pidhato ora nyawisake luwih dhisik bahan amarga
wektune cumpen nanging kanthi adhedasar kapinteran, kawruh lan pengalaman
kagiyatan micara bisa katindakake kanthi lancer.
d. Cara ekstemporan
Cara iki namung nganggo
cathetan cilik kang isine balunganing karangan. Cara pidhato iki ora ngapalake
tembung-tembung nanging bisa ngembangake nganggo basane dhewe.
v Tegesipun
Pranatacara saha Pamedharsabda
Pranatacara asring
sinebat master of ceremony (MC) pambyawara, pranata adicara, paranata
titilaksana, utawi pranata laksitanibg adicara. Regeng, rancag, nges, lan
botenipun satunggaling adicara seperangan ageng dados tanggel jawabipun
pranatacara. Pranatacara inggih punika satunggiling paraga ingkang
nggadhahi jejibahan nglantaraken titilaksana ing satunggiling upacara adat
temanten, kesripahan, resmi/formal, pepanggihan, pasamuan, pengaosan, utawi
pentas (show) , lan sapiturutipun. Upaminipun wonten ing tata upacara adat
temanten Jawi pranatacara kajibah nglantaraken titi laksitaning adicara ijab,
pawiwahan , lan panghargyan, sanadyan mekaten adicara ijab kadhang kala madeg
piyambak boten kagarba kaliyan adicara pawiwahan lan panghargyan temanten. Ing
upacara kasripahan juru paniti laksana nglantaraken tata upacara pangrukti
utawa pametaking layon.
Pamedhar
sabda inggih punika paraga ingkang kajibah mbabar satunggiling prekawis (
wacana ). Ing tata upacara panghargyan pamedharsabda mundhi dhawuhipun ingkang
hamengku gati, upaminipun paraga ingkang kajibah ngaturaken pambagyaharja,
utawi ingkang kajibah ngaturaken panuwun dhateng para takziah ingkang sampun
ndherek bela sungkawa
(wakil kulawarga), atur
pambela sungkawa wakil saking para takziah, utawa atur panglibur dhumateng
kulawarga ingkang nandhang dhuhkita.
v Tatacara Pidato
Wonten salebeting
pidato, sikep sarira ugi kedah dipun gatosaken supados saged mranani ingkang
mirengakaken. Tuladhanipun sikep ingkang kirang meranani kadosta :
1. Jumeneng kanthi
lelendhehan papan wicara
2. Jumeneng kanthi
lelambahan setunggal suku.
3. Salira ngewah –
ewahi ( nganeh – anehi)
4. Mbesengut
5. Asring
ngebahaken satunggiling sarira.
6. nglebetaken
sarira wonten ing sak celana..
7. Boten
nggatosaken ingkang midhangetaken.
8. Asring ningali
nginggil. Lan sapanunggalane
Wondene ingkang kedah
dipun gatosaken inggih punika perkawis – perkawis kadosta :
1. swanten ingkang
los saha mantep.
2. irama swanten
kedah trep selaras kaliyan kawontenan
3. rancaking
pamicara kedah selaras kaliyan tandha – tandha wicara.
v Kepriye Urutane
Isi Pidato
Supaya bisa cetha lan
narik kawigatene pamireng / audience, isine pidhato kudu ditata utawa diracik
kanthi urutan kang tumata. Bab perangane isi pidhato , tuladha cengkorongan (
karangka ) kaya mangkene :
1. Uluk salam/
salam pambuka
2. Purwaka basa
a. Atur pakurmatan
b. Puji syukur
dhateng ngarsaning Gusti ingkang Maha Kuwasa
c. Atur Panuwun /
ngaturaken ayahan
3. Surasane
basa / isi pidhato
4. Wasana Basa (
Ukara kang mungkasi pidhato)
5. Salam Panutup
v Tuladha Pidhato
1. Atur Pasrah
pinanganten Kakung
Assalamu alaikum wr. Wb
Kasugengan saha sih
nugrahaning Gusti ingkang akarya Loka mugi kajiwa lan kasarira wonten
panjenengan sadaya lan kula amin
Pamjenenganipun Bapak
……….sekaliyan garwa ingkang kinurmatan, ingkang wonten kelengahan punika dipun
salirani panjenenganipun Bapa………………ingkang pantes sinugata ing tata krani.
Keparenga kula minangka talanging basa panjeneganipun Bapa………… sekaliyan garwa,
ngabiyantara ( tepa ngapurancak) sowan wonten ngarsa panjenengan humiring putra
temanten kakung anak mas…………………..dene wigatosing perlu nuninggih mekaten
Sepisan hangaturaken salam
taklimipun panjenengan Bapa ………………sekaliyan garwa katur panjenenganipun
Bapa…………………sekaliyan garwa dalasan sedaya kadang kulawarga.
Kaping kalihipun kinen
hangaturaken sekar cempaka saksele nuninggih penganten kakung anak
mas……………….mugi katampi kanthi renaning penggalih kanthi panyuwunan inggal
kadhaupaken kalayan atmaja putrinipun bapa ……………………ingkang nama rara
ayu…………..miturut adat widi widana ingkang lumampah wonten ing tlatah mriki.
Kula sapengambyong namung jumurung karsa mugi tumapaking titi laksana rancag
lancer tan manggih rubeda sinartan puji donga, mugi Gusti Allah ingkang Maha
Agung tansah paring nugraha jejodhohan pinangaten kekalih.
Mekaten pepuntaning
atur, jenang sela wader kali sesondheran, apuranta menawi lepat nyuwun
pangapura. Waduk gajah mungkur wanagiri, menawi wonten kladhuking atur nyuwun
agunging pangaksami.
Wassalamu alaikum wr.wb.
2.
Assalamu alikum wr. Wb.
Panjenenganipun para
sesepuh piniji sepuh ingkang satuhu kinabekten, para pepundhen ingkang
hanggung mastuti dhumateng pepoyaning kautamen, langkung langkung
dhumateng para pangemban – pamgembating praja ingkang pantes tinulad
sinudarsana. sumrambah dhumateng para rawuh sadaya ingkang cinaket ing manah
Ngengeti panjenengan
sadaya dalasan kula titah sawantah ingkang tansah kapurba kawasesa dening Gusti
ingkang Maha Kuwasa, pramila sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken
hangunjukaken puja – puji syukur wonten ngarsa Gusti ingkang murba ing dumadi,
awit berkah saha rahmatipun ingkang rumentah dhumateng panjenengan sadaya dalasan
kula satemah ing ari kalenggahan punika panjenengan sedaya lan kula saged
kempal manunggal wonten ing dalemipun Bapa……………..tan manggih rubeda tuwin
sambikala.
Para rawuh ingkang
satuhu sulistyaning budi.
Keparenga kula ing mriki
minagka sesulihipun panjenengan bapa…………….ingkang ari kalenggahan punika nembe
hanetepi darmaning sepuh nuninggih amarhargya putra amiwaha siwi putra
putrinipun ingkang nama risang Bagus………………………..jinatu krama dening rara ayu
……………..atmaja putrinipun bapa ………………….ingkang lenggah pidalem ing ………………wondene
tumapaking ijab qobul sampun lumampah rikala dinten ……………surya kaping
…………………..wonten ing KUA……………kanthi pranatan agami islam.
Wondene wosing gatos
panjenengan sadaya katuran rawuh wonten ing dalem mriki boten sanes badhe
kasuwun idi pangestunipun sambet kalayan hajatipun bapa……………. Kalawau.
No comments:
Post a Comment